Czy byliście kiedyś w Pradze? Pewnie tak, i to wielokrotnie. Ja także. Dlatego tym razem chciałbym opisać coś nowego, starając się unikać dobrze już znanych atrakcji. Na trasie moich praskich wycieczek znalazł się Metronom z jego zadziwiającą historią, spędziłem sporo czasu w dzielnicy Zizkov, gdzie trafiłem do pubu Pivnice U Sadu w którym sekretne narady miał prowadzić Vaclav Havel, a nieopodal na targu śniadaniowym zaskoczyły mnie egzotyczne dania. Widziałem prowokacyjne rzeźby Davida Cernego i centrum kultury alternatywnej Studio ALTA. 15 km od centrum miasta jest…małe Hanoi, gdzie poczujecie klimat i smak prawdziwego Wietnamu.
Metronom znajduje się w najwyższym punkcie parku Letna w Pradze, ze stromego zbocza spogląda na Wełtawę i najstarsze dzielnice miasta. Nie zawsze stało tutaj wahadło odmierzające czas. W 1949 rozpoczęto tu budowę największego na świecie pomnika Stalina. W 1955 był ukończony, a w 1962 został już zburzony. Dzisiaj wyłożone marmurami okolice są miejscem treningów skaterów, a widok ze wzgórza na starą Pragę jest oszałamiający.
Zizkov to dawna dzielnica robotnicza; tu silne były związki zawodowe i mieszkało wielu zwolenników partii komunistycznej. Kiedyś planowano zburzyć wiele pięknych kamienic i dobudować bloki, tzw. panelaki. Całe szczęście ten plan się nie powiódł i dziś ten rejon na wzgórzach, za głównym dworcem kolejowym tętni życiem. Oszałamia ogrom knajp, które znajdują się niemal na każdym rogu i luzacka atmosfera.
Idąc z praskiego Žižkova długim na 303 metry tunelem pod wzgórzem Vitkov – napis „ne boj” / „bez obaw” ma nas zachęcić do wejścia w ciemną czeluść – dotrzemy do dzielnicy Karlín. Ta dzielnica nigdy nie cieszyła się dobrą reputacją, ale rewitalizacja podjęta po wielkiej powodzi roku 2002 tchnęła nowe życie w ten rejon stolicy. Jednym z miejsc stymulujących otoczenie jest Studio ALTA. To działające od maja 2020 centrum sztuki alternatywnej, które powstało z myślą by doskonalić taniec i teatr ruchu. Jest tu kawiarnia i przepastny ogród, a organizatorzy cieszą się z każdej próby zaistnienia przez twórców.
David Cerný – światowej sławy praski rzeźbiarz i skandalista. Jego rzeźby na stałe wpisały się w krajobraz czeskiej stolicy. 52-letni artysta ma niezwykłą umiejętność szokowania nawet Czechów, którzy przecież wydają się jednym z najbardziej wyluzowanych społeczeństw w Europie. „Sikający”, stoją obok Muzem Franza Kafki na Malej Stronie. To dwóch mężczyzn o poruszających się biodrach, którzy oddają mocz do kałuży w kształcie……..Czech. Tą rzeźbą David Cerny chciał uczcić wejście swego kraju do Unii Europejskiej. Co miał na myśli? Ano to, że wejście do UE jest przyjemne podobnie jak oddawanie moczu. Czesi coś na ten temat wiedzą pijąc olbrzymie ilości piwa. Słynne „Niemowlęta” znajdziemy na wieży telewizyjnej w dzielnicy Zizkov: 10 rzeźb powstało jako tymczasowa instalacja z okazji roku Europejskiej Stolicy Kultury; miały zostać zdemontowane po roku, jednak ze względu na pozytywny odbiór zostały do dzisiaj. W Pradze rzeźb Cernego jest więcej; „Koń”, „Nogotyłki”, „Wisielec”, „Trabant”, „Embrion”……
Targ śniadaniowy Trhy na Jiřáku na głównym placu w dzielnicy Zizkov tętni życiem od środy do piątku 8,00 – 18,00. Można kupić owoce, warzywa, kiszonki, wędliny i pieczywo często prosto od wytwórców. Można też dobrze zjeść; z tych bardziej egzotycznych stoisk była zupa-krem z owoców morza i sycące kanapki z Jamajki. Tłem dla targu jest monumentalny kościół, otoczony zadbanym parkiem.
Gdzie w Pradze zjeść najlepszą, autentyczną zupę pho? Bez wątpienia w SAPA. Wietnamczycy to trzecia największa mniejszość etniczna w Czechach, a ich „stolicą” jest TTTM Sapa – Obchodní a kulturní centrum (po wietnamsku: Trung Tâm Thương Mại Sapa). Miejsce nazywane „Little Hanoi” zajmuje 35 hektarów i będąc tam poczujemy się jak w Azji. 7000 osób obsługuje wietnamskie sklepy, restauracje, stragany z egzotycznymi warzywami i przyprawami. Są tutaj też żłobki, fryzjerzy i….świątynia buddyjska.
Łażąc po Pradze napotykałem na różne polonica. Najbardziej urzekła mnie tablica dziękująca Janowi III Sobieskiemu za zwycięstwo pod Wiedniem, a dokładniej za ochronienie Europy przed niechybną prohibicją. Będąc na Malej Stranie odnajdźmy piękną kamienicę, w której mieści się polska ambasada. Otoczona jest pięknym ogródem i tego kompleksu zazdroszczą nam niemal wszystkie nacje.
W Karlinie jest pomnik ku czci Ryszarda Siwca, który dokonał samospalenia w akcie sprzeciwu wobec wkroczenia wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji. Jeżeli chcecie poznać więcej poloników w stolicy Czech to polecam Polska Praga
Znajomi czasami podśmiewywali się, gdy kartkowałem stare przewodniki przed podróżą. Twierdzili, że raczej powinienem szukać aktualniejszych info. Moja odpowiedź była niezmienna: „przecież zabytków nie dobudowali”. I okazało się, że w Pradze można wybudować całkiem nowy zabytek Mariánský sloup v Praze na Staroměstském náměstí to Kolumna Maryjna, która zniknęła z krajobrazu stolicy Czech na 102 lata. 14to metrowy pomnik stał tam od 1650 do 1918; na szczycie była pozłacana figura Matki Boskiej i cztery posągi aniołów.
Miała upamiętniać ocalenie Pragi od Szwedów w 1648, ale szybko o tym zapomniano i w następnych stuleciach krytycy postrzegali ją głównie jako pomnik fundamentalizmu katolicyzmu, tego antyreformacyjnego. Dysonansem był także fakt, że w czerwcu 1621 stracono tam 27 niekatolickich ziemian. Obalenie i rozbiórka kolumny w 1918 była happeningiem cyganerii praskiej wspartej przez mieszkańców Žižkova i miejscowych strażaków. Kampania na rzecz ponownego ustawienia pomnika trwała od 1990, a w czerwcu 2020 ten nowy-stary zabytek jest z powrotem na praskim rynku, budząc kolejne kontrowersje…
Czeska Praga prócz znanych na całym świecie zabytków ma wiele do zaoferowania poza utartymi szlakami. Dalsze dzielnice mają swoją specyfikę, koloryt i sporo atrakcji. Czy waszym celem będą kulinaria, sztuka, azjatycka egzotyka czy polonica to znajdziecie ciekawe miejsca w całej sympatycznej stolicy Czech.
