Bezpośrednie połączenia lotnicze z Polski otwierają nowe perspektywy przed drugim największym miastem Słowacji oraz słowackim Tokajem. Koszyce i winnice południowo – wschodniej Słowacji mogą być bardzo ciekawą propozycją na citybreak.

Gdy myślimy o słowackich miastach to zawsze na myśl przychodzi Bratysława, a potem kilka mniejszych miast w okolicach kurortów narciarskich. Ale to Koszyce, z 250,000 mieszkańców, są słowackim „numerem dwa”. Miasto wielkości Rzeszowa – z którego tutaj są 3 godz. jazdy – ma sporo do zaoferowania. Na obrzeżach działa lotnisko i lata na nie z Warszawy LOT, a z Modlina Ryanair (stan na wiosnę 2022r.) Bilety są często w bardzo korzystnych cenach; za taki w dwie strony z małym bagażem podręcznym możemy zapłacić nawet tylko 50 złotych. Z koszyckiego lotniska autobus „23”, po 20 minutach jazdy, dowiezie nas do historycznego centrum. Niestety jeździ dość rzadko; w weekendy tylko co 2 godziny. W mieście nie działa Uber, ale są pojazdy korporacji Bolt. Głównym centrum przesiadkowym jest plac przed dworcem kolejowym: tam zjeżdżają autobusy miejsce, tramwaje i, oczywiście, pociągi.

Najważniejsza w Koszycach jest ulica Hlavna, czyli ”główna”. Tworzy najdłuższy ciąg pieszy w kraju i przy niej znajdują się najcenniejsze budynki miasta. W jej środkowej części stoi najdalej na wschodzie Europy położona gotycka katedra pod wezwaniem św. Elżbiety. Ten kościół, którego budowę rozpoczęto ok. 1380r., jest jednocześnie największą świątynią Słowacji.

Hlavna to też wiele odremontowanych, pięknych kamienic, w których mieszczą się kawiarnie i restauracje. Przy skwerze z grającymi fontannami stoi zabytkowy budynek opery. Długi ciąg pieszy kończy się na Placu Maratonu. Skąd ta nieco dziwna nazwa? Koszyce szczycą się tym, że organizują najstarszy w Europie i drugi najstarszy na świecie maraton (od 1924 r.). Dla uczczenia tego faktu postawiono pomnik, gdzie prócz postaci maratończyka są wybite nazwiska wszystkich zwycięzców. Stojący tuż obok potężny budynek to Muzeum Wschodniosłowackie. To tam, wśród wielu eksponatów, znajduje się odnaleziony w 1935r. Koszycki Złoty Skarb – 11 kg złota, na które składa się 2920 monet i bezcenna biżuteria.

Wizytówką Koszyc przez wiele lat była potężna huta i przemysł ciężki, ale wiele zmieniło się od roku 2013, który można nazwać rokiem przełomu w historii Koszyc. Wtedy to miasto otrzymało tytuł Europejskiej Stolicy Kultury i zaczęło silnie zaznaczać swoją obecność na kulturalnej mapie Europy. Odrestaurowano budynki starych koszar tworząc tam tzw. Kulturpark. Z dawnego basenu miejskiego stworzono wielofunkcyjne centrum sztuki, a fabryka papierosów Tabačka to teraz fabryka…kultury, często alternatywnej.

Spacer po starym mieście, muzea i centra kultury to tylko część oferty Koszyc. Warto zwrócić uwagę na to co miasto oferuje w dziedzinie kulinariów. „Villa Regia” jest i pensjonatem, i restauracją i mieści się w kamienicy przy Placu Dominikańskim. Przy tym urokliwym placyku znajduje się też najstarszy kościół miasta (1290r.), z wartościowymi, iluzorycznymi malowidłami sufitu.

Innym miejscem, które warto odwiedzić jest „Hostinec”, który już przy wejściu oznajmia, że jest “najstarszą restauracją na Słowacji”. Na miejscu waży się piwo i wielkie kadzie są elementem wnętrza. Przy Hlavnej jest także restauracja “Med Malina”, która specjalizuje się w kuchni….polskiej. Jeżeli zatęsknimy za rodzinnymi potrawami to w menu mamy żurek, barszcz czerwony, bigos, schabowego i sernik. Nieco na obrzeżach miasta, w rezerwacie leśnym, jest położony Hotel Bankov. Ten zabytkowy obiekt jest dumny ze swojej hotelowej restauracji, która zajmuje miejsce w topowej dziesiątce restauracji hotelowych kraju.

Wschodnia Słowacja oferuje potrawy, które są charakterystyczne dla tego regionu. Zupa „Mačanka” to kwaśna zupa o smaku przypominającym polski żurek. Naleśniki „Lokša” są robione z mąki ziemniaczanej, gdzie dużą dowolność zostawia się przy doborze nadzienia; może ono być słone lub słodkie. „Lokša”, bez nadzienia, podana np. z kaczką będzie zastępować ziemniaki. „Holubce” to gołąbki, które do złudzenia przypominają te znane w Polsce, są jednak w kształcie rożków. Co ciekawe, je się je z chlebem lub….ciastem. Na każdym weselu we wschodniej Słowacji jest to potrawa obowiązkowa. Oczywiście, nie sposób nie spróbować któregoś z wybornych win ze słowackiego regionu Tokaj. I najlepiej to zrobić w którejś z tamtejszych winnic.

Region Tokaju, ustanowiony w czasach Monarchii austriacko-węgierskiej, dziś przedzielony jest granicą państwową. 90% terenów winnic Tokaju jest na Węgrzech, a pozostałe 10% na Słowacji. Innymi słowy na Słowacji jest tylko 7 wiosek z których wino może nosić dumną nazwę tokaj, co czyni z tamtejszych 908 hektarów jeden z najmniejszych obszarów winnych świata. Winnice są oddalone ok.60 km na południowy wschód od Koszyc. Łatwo tam dojechać samochodem, ale można też dogodnie pociągiem, który jedzie godzinę.

Winnica Ostrožovič jest jedną z największych w słowackim Tokaju, a wino produkuje od 1990r. Gospodarzy na 58 hektarach, prowadzi degustacje, oferuje noclegi dla 52 osób i wyżywienie. Na miejscu można wypożyczyć rowery, a w lecie schłodzić się w basenie lub wymasować w jacuzzi. Słowacki Tokaj to tereny bardzo urokliwe: wąskie, mało uczęszczane drogi, pola, winnice, kapliczki, rzeka Bodrog i małe wioski. To obszar wymarzony do jazdy na rowerze. W ostatni weekend września organizowany jest festiwal wina. Do Koszyc podstawiany jest specjalny pociąg, a potem jest czas na degustację i zabawę.

Koszyce i winny region Tokaj czekają na polskich turystów. Łatwo tam dojechać z południowej Polski, a z Polski centralnej można korzystnie dolecieć samolotem. Na miejscu czeka na nas słowacka gościnność (praktycznie bez bariery językowej), ciekawe miasto i wspaniałe wina w winnicach oferujących pobyty agroturystyczne.

• Bodrog
• Hlavna
• Holubce
• Koszyce
• Loksa
• Macanka
• Ostrozovic
• Słowacja
• Tokaj