Turcja jest na tyle rozległym i różnorodnym krajem, że nawet kilka wizyt nie wyczerpuje potencjału jakim dysponuje to państwo położone na rozdrożu kontynentów i kultur. Jednym z wciąż nieodkrytych obszarów jest dawne Królestwo Bitynii. Powstało ono w 377 roku p.n.e., a jego stolicą była Nikomedia (obecnie Izmit). Bitynia była jedną z prowincji Cesarstwa Rzymskiego. Prowadzone od lat prace wykopaliskowe pozwoliły, by bezcenne zabytki ujrzały światło dzienne.

Kadıköy (Chalkedon)

Zwiedzanie antycznych zabytków Bitynii warto zacząć już w Stambule, w dzielnicy Kadıköy, gdzie w starożytności było miasto Chalkedon. Ciekawa jest historia powstania miasta, gdyż legendarny jego założyciel – Byzas – otrzymał od wyroczni wytyczne, by założyć miasto wśród „ślepych ludzi”. Dlatego utworzono miasto na terenach bezludnych, lecz tak przepięknych, że tylko „ślepcy” tego piękna mogli nie dostrzec. Niedawno wokół zabytkowego dworca kolejowego Haydarpaşa odkopano antyczną osadę, gdzie archeolodzy odkryli sarkofagi, łaźnie, miejsca pochówku i ślady dawnych świątyń. Obecnie na 32 hektarach trwają prace wykopaliskowe, rozpoczęte 4 lata temu. 25 archeologów, wspieranych przez 500 pracowników przebija się do coraz niższych i starszych warstw.

İzmit (Nikomedia – stolica Bitynii)

Izmit był w starożytności znany jako Nikomedia, założona w 264 roku p.n.e. która swój największy rozkwit przeżywała za panowania rzymskiego cesarza Dioklecjana. W tym okresie Nikomedia była nie tylko stolicą Bitynii, ale całego rozległego Cesarstwa Rzymskiego i jednym z największych miast świata. Pomimo licznych niszczycielskich trzęsień ziemi, miasto przez wieki zachowało swoje znaczenie jako główny ośrodek przemysłowy i handlowy. Chociaż nowoczesne centrum miasta İzmit zostało zbudowane bezpośrednio na szczycie starożytnego miasta, trwające prace wykopaliskowe wydobyły na światło dzienne wiele historycznych artefaktów, takich jak olbrzymie posągi, kolorowe marmurowe płaskorzeźby i mozaikowe marmurowe chodniki. Pierwsze kroki warto skierować do Muzeum Archeologicznego, w którym prezentowane są dzieła z okresu paleolitu, hellenistycznego, rzymskiego, wschodniego rzymskiego i osmańskiego. Przy samym wejściu do budynku stoi figura Heraklesa / Herkulesa, którą odnaleziono przypadkowo, gdy trzęsienie ziemi odsłoniło skarby ukryte pod wysypiskiem śmieci. Wewnątrz budynku odtworzono układ grobu antycznego, a jedną z najniezwyklejszych płaskorzeźb jest ta pokazująca dwóch aktorów antycznego teatru, którym towarzyszy….sufler.

İznik (Nicea)

İznik (starożytna Nicea) miał ogromne znaczenie dla religii chrześcijańskiej. W całym chrześcijaństwie uważano je za święte miasto, często porównując z Jerozolimą i Watykanem, ponieważ to tutaj odbyły się dwa Sobory w latach 325 i 787. Dziś świątynia, gdzie odbywały się Sobory ma dwojaki charakter – zachowano te elementy, które ukazują jej wczesnochrześcijańskie przeznaczenie, ale zaadoptowano tak, by mogła służyć muzułmańskiej społeczności miasta.

Mimo upływu wieków İznik pozostaje jednym z ośmiu ośrodków pielgrzymkowych w Turcji i oczekuje na wpisanie na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W mieście koniecznie trzeba udać się do tamtejszego Muzeum Archeologicznego, które należy do najnowocześniejszych z całego obszaru antycznej Bitynii. W jednej z sal zgromadzona marmurowe sarkofagi, wydobyte zupełnie niedawno bo w latach 2015 – 2021. Pochówek kiedyś był jednym z najważniejszych wydarzeń, który pozwalał przechodzić między światami. Przygotowania do niego trwały latami – rzeźbienie sarkofagu trwało ok.8 lat – i pochłaniały olbrzymie nakłady. Szacuje się, że na godne ceremonie, grobowiec i jego wyposażenie oszczędzano przez 20 lat.

W naszej pamięci po wizycie w Iznik pozostaną także potężne mury i teatr rzymski. Mury świadczą o niegdysiejszej potędze miasta. Mają one 4,6 km długości, 11-13 metrów wysokości i składają się z 114 wież i 8 bram. Teatr w İzniku należy do najwspanialszych zachowanych budowli z okresu rzymskiego w Anatolii. Jego budowa została zlecona przez rzymskiego cesarza Trajana, a prace nadzorował namiestnik Bitynii – Pliniusz. Teatr – mimo, że uległ znaczącym trzęsieniom ziemi w latach 358, 362 i 368 – pozostaje jednym z najwspanialszych zabytków świetności Bitynii.

Iznik to także centrum wyrobu pięknej ceramiki. Tradycja przekazywana jest z pokolenia na pokolenie, a w mieście jest wiele zakładów produkujących kolorowe dzieła.

Düzce

Düzce jest położone pomiędzy Stambułem a Ankarą i według starożytnych autorów stanowi Düzce kolebkę Tracji w latach 1200–700 p.n.e. Starożytne miasto Prusias ad Hypium znajduje się w dzielnicy Konuralp w centrum miasta. Wejście do tej części miasta wyznacza Brama Konna, z płaskorzeźbą konia. Starożytny teatr w Konuralp został zbudowany w okresie hellenistycznym (300-30 p.n.e.). a następnie rozbudowany w okresie rzymskim (30 p.n.e. – 300 n.e.). Teatr zajmujący powierzchnię 5978 metrów kwadratowych mógł pomieścić około 10 000 widzów, mając 3 wejścia.

Bolu

Historia Bolu sięga roku 1200 p.n.e. i obejmuje imperia hetyckie, rzymskie, wschodniorzymskie i osmańskie. Muzeum Bolu, założone w 1976 roku składa się z dwóch części: Sali Archeologicznej i Sali Etnograficznej. W Sali Archeologicznej eksponowane są różne artefakty; od okresu neolitu aż do okresu wschodnio-rzymskiego. W sali etnograficznej na drugim piętrze eksponowane są w gablotach tematycznych zabytki etnograficzne z okresu od XIX do pierwszej połowy XX wieku. Bolu powstało na szczycie starożytnego miasta Klaudiopolis i w związku z tym do dziś przetrwało tylko kilka starych budowli dawnego miasta. Starożytny Stadion to jedna z nielicznych pozostałości tego antycznego miasta. Odkryto go podczas prac wykopaliskowych w dzielnicy Büyükcami w 2008 roku. Obiekt, którego początki sięgają czasów rzymskich, był jedynym amfiteatrem w regionie Bitynii, mającym widownie naprzeciw siebie. Centrum obecnej, zabytkowej części miasta to kwintesencja anatolijskiej Turcji z meczetem, bazarem, zajazdem dla karawan i hammanami. Dzisiaj wielu „pielgrzymuje” do Bolu, by kupić słynne na całą Turcję słodycze.

Bitynia – prócz zabytków – to także piękna przyroda. Warto wspomnieć akweny słodkowodne. Jezioro İznik jest piątym co do wielkości jeziorem w Turcji, które leży 85 metrów nad poziomem morza, a jego najgłębszy punkt jest 80 metrów pod powierzchnią. Innym ciekawym akwenem jest jezioro Sapanca. Wokół jezior znajduje się wiele hoteli, promenad i inna infrastruktura pozwalająca na spędzenie udanego urlopu. Kolejnym wartym odwiedzenia miejscem przyrodniczym jest wodospad Aydınpınar znajdujący się zaledwie dziesięć kilometrów od centrum miasta Düzce. Wokół wodospadu poprowadzono ścieżkę dla pieszych, a teren jest zagospodarowany, z miejscami piknikowymi. W wielu częściach regionu są możliwości trekkingu po lasach, jazdy na rowerach i organizacji raftingu.

Bitynia, dobrze skomunikowana z resztą świata przez lotnisko w Stambule i sieć dalekobieżnych autobusów, stanowi ciekawą propozycję dla turystów i podróżników. Prócz antycznych zabytków dysponuje dobrą infrastrukturą. Przyroda regionu, w tym słodkowodne jeziora, lasy i góry oraz wyśmienita kuchnia tworzą z Bitynii anatolijski obszar o dużym potencjale.

• Anatolia
• Bitynia
• bolu
• bursa
• cesarstwo
• istanbul
• kocaeli
• sakarya
• Stambuł
• Turcja
• turkiye